سازمانها برای باقی ماندن در محیط پرچالش باید در مقابل محرکهای بیرونی و بیا توجیه به شرایط درونی کنشهایی مناسب از خود نشان دهند، این کنشها از انجام بهتر فعالیتهای فعلی تا تغییر عمیق در راهبردهای سازمانی در نوسان است. تغییرات محیطی و سازمانی به دلیل ماهیت به‌هم‌پیوسته‌ی جهان، بر هم اثر گذاشته و تشدید میشوند. این به هم پیوستگی و اثرگذاری متقابل را بییش از همه میتیوان در کمرنگ شدن مرز حوزه‌های داخلی و بین‌المللی، حوزه‌های مختلف سیاستگذاری و مرز بیین بخشهای عمومی، خصوصی و غیرانتفاعی ملاحظه کرد.

در چنین جهانی هیچ سازمان یا مؤسسهای مسئولیت کامل یک فعالیت را به عهده نخواهد داشت و در عین حال نمیتوان منکر نقش تاثیرگذار آن بر سایر سازمانها و نهادها بود. این ابهام فزاینده در قلمرو قدرت در پیوند با تغییرات محیطی، سازمانهای دولتی، غیرانتفاعی و نهادهای مدنی را وادار می‌کند تا برخلاف گذشته تفکر، عمل و یادگیری خود را راهبردی نمایند. در حقیقت برنامه‌ریزی راهبردی در شرایط مذکور شیوهای شناخته شده برای تضمین بقا و پیشرفت سازمانهاست.

هدف نهایی از برنامه‌ریزی راهبردی در سازمانهای عمومی و غیرانتفاعی خلق ارزش عمومی است(برایسون؛ 1392)با توجه به گستردگی این هدف، ایجاد ارزش عمومی فراتر از مسئولیت یک فرد است. به طور کلی ایجاد ارزش عمومی را میتوان به معنای سرمایه‌گذاری، تدوین خطی‌مشی و برنامه، اجرای پروژه، ارائه‌ی خدمات و ایجاد زیرساختهای فیزیکی، تکنولوژیکی و اجتماعی دانست، که از طریق آنها انتظارات جامعه ارتقا یافته و کالاهای عمومی با کمترین هزینه در اختیار مردم قرار می‌گیرد. ایجیاد ارزش عمومی اصلیترین مأموریت چنین سازمانهایی است. بدین منظور برنامه‌ی راهبردی باید با ارائه‌ی تصمیمات و اقدامات بنیادین، ماهیت وجودی سازمان، کاری که سازمان انجام میدهد و دلیل انجام آن را شکل داده و هدایت کند.

صرف نظر از دلایل استفاده سازمانهای دولتی و غیرانتفاعی از برنامه‌های راهبردی، منافع حاصل از برنامه یکسان است، که می‌تواند ترویج تفکر، عمل و یادگیری راهبردی از طری گفتگوی راهبردی میان عوامل کلیدی، بهبود کیفیت تصمیم‌گیری، اثربخشی و کارآمدی نظامهای اجتماعی، کمک به سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران کلیدی در انجام وظایف و مسئولیتهای گروهی را شامل شود. برنامه ریزی راهبردی برای سازمانی همچون سازمان تأمین اجتماعی که به جهت ماهیت خاص آن، نماد و نمود تعهدات اجتماعی و حتی ایجادگر آن است اهمیتی فراتر از حد معمول می‌یابد زیرا گردانندگان آن سوداگر آرزوهای شخصی/گروهی خود نیستند بلکه به نحو غیرمستقیم از سوی صاحبان سرمایه‌های سازمان (یعنی کارگران نسلهای مختلف جامعه) برای مدیریت عادلانه این سرمایه‌ها گمارده شده‌اند و در هر موقعیتی میبایستی بهترین رویکرد مدیریتی را برگزینند.

با توجه به گستره و سطوح مختلف برنامه در سازمان تأمین اجتماعی، برنامه‌ریزی راهبردی در سازمان نیازمند برداشتن گامهایی هماهنگ از منظر روشی بود. این مهم با شناختی منسجم از روشها، رویکردها، مبانی نظری و مفاهیم به کار رفته در هر سطح بدست آمد. و تصمیم بر آن شد تا برنامه راهبردی سازمان با رویکردی مشارکتی و غیرمتمرکز انجام گیرد. روش برنامه‌ریزی، از مدل برایسیون الهام گرفته شد و متناسب با کارکردها و محیط درونی سازمان تدوین گردید.

کتاب حاضر با هدف ایجاد هماهنگی در شناخت و روش و ارائه اطلاعات لازم در خصوص رویکردها، مکاتب، روشها و فرآیندها در سه سطح کلان، بخشی، عملیاتی، پایش و ارزشیابی تدوین گردیده است.

در فصل اول این کتاب پس از بیان تعریف و تاریخچه برنامه راهبردی، مکاتب، رویکردهای و روشهای برنامه‌ریزی راهبردی (هم به طور کلی و هم در سازمانهای عمومی و غیرانتفاعی) بیان شده است. در انتهای فصل روش برنامه راهبردی سازمان شرح داده شده و با سایر روشها مقایسه شده است

در فصل دوم، روشناسی برنامه‌ی راهبردی سازمان در سطح راهبردی پرداخته شده است. که شامل سه فرایند اصلی تدوین ارکان جهت‌ساز برنامه، موضوعات و اهداف راهبردی و راهبردهای کلان میباشد.

فصل سوم بر سطح بخشی که شامل تدوین اهداف و راهبردهای بخشیی و تدوین برنامه بخشی است متمرکز است.

و فصل چهارم نیز روش‌شناسی سطح عملیاتی برنامه را شرح می‌دهد. که شامل دو فرآیید تدوین برنامه‌های عملیاتی ستادی و استانی است.

در فصل پایانی نیز نظامنامه پیاده‌سازی، پایش و ارزشیابی برنامه راهبردی به عنوان آخرین گام در تدوین برنامه راهبردی سازمان تأمین اجتماعی درج گردیده است. شایان ذکر است، که مطالب مندرج در متن حاضر در برگیرنده خلاصه و چکیده مباحث ذکر شده میباشد. بدیهی است چنانچه علاقهم‌ندان خواهان مطالعه تفصیلی‌تری در این خصوص هسیتند میتوانید به منابع اصلی مندرج در پایان کتاب و مستندات برنامه راهبردی همچون نظامنامه و فرآیند نگاشت برنامه مراجعه نمایند.