مؤسسۀ عالی پژوهش تأمین اجتماعی، با درک اهمیت شدت و گسترۀ اثرگذاری پاندمی کووید-19 و در راستای مأموریت خود برای تولید دانش نظری و کاربردی برای کمک به سیاست‌گذاری اثربخش و کارآمد در حوزۀ رفاه و تأمین اجتماعی، ترجمۀ کتاب «اقتصاد در پاندمی‌ها[1]»، که توسط آقای دکتر توماس سدلر تدوین شده  و در سال 2022 توسط انتشارات راتلج به چاپ رسید، را در دستور کار قرار داد تا در مواجهه با شرایط مشابه موردتوجه سیاست‌گذاران و کارشناسان برای واکنش‌های سیاستی سریع و صحیح قرار گیرد. خلاصه‌ای ازاین کتاب جهت استفاده و آشنایی با آن به شرح ذیل تقدیم می‌شود:

مقدمه:

همۀ کسانی که در هنگامۀ پاندمی ویروس کرونا زندگی می‌کردند، بزرگی آن را درک کردند. این بیماری زندگی مردم را متحول کرد و به پیامدهای زیان‌بار بهداشتی و اقتصادی منجر شد. به‌طور کلی، پاندمی کووید ـ 19 به همگرایی بین بحران بهداشتی و بحران اقتصادی منجر شد و انتخاب‌های فردی و جمعی چالش‌برانگیزی ایجاد کرد.

از منظر اقتصاد، این کتاب به بررسی پاندمی می‌پردازد و استدلال می‌کند که انتخاب‌ها دربرگیرندۀ مبادلات و مشوق‌ها هستند. مثال‌های زیادی در اقتصاد پاندمی وجود دارد که نشان می‌دهند نه‌تنها اقدامات سیاستی و نظریه‌های اقتصادی که زمانی تنها به دروس اقتصاد محدود شده‌ بودند، اکنون بخشی از بحث‌های روزمرۀ ما هستند، بلکه تفاوت‌های مهمی هم در زندگی ما ایجاد می‌کنند. اقتصاد در پاندمی‌ها تئوری‌های اقتصادی را در دوران بیماری کووید ـ 19 به کار می‌گیرد و ابعاد خُرد و کلان قبل از پاندمی کووید ـ 19، دوران پاندمی و پس از آن را بررسی می‌کند.

 این کتاب با استفاده از ابزارهای اصلی اقتصادی مانند تجزیه‌وتحلیل نهایی، تجزیه‌وتحلیل هزینه - فایده و هزینۀ فرصت، گستردگی پیامدهای اقتصادی ناشی از پاندمی را آنالیز می‌کند. کتاب مذکور نشان می‌دهد که مبادلۀ بین سلامت و اقتصاد منجر به مشکلات عدیده‌ای مانند افزایش تعداد بیماران و بیکاری خواهد شد. کتاب پیش‌رو با رویکردی بین‌المللی و مقایسه‌ای نشان می‌دهد که از آنجایی که کشورها سیاست‌های اقتصادی، مداخلات و زمان‌بندی‌های متفاوتی را در هنگامۀ بیماری اجرا کردند، پیامدهای آن بر مبنای میزان رکود، روند بازیابی، دسترسی به تجهیزات پزشکی، بهداشت عمومی و پیک‌های بیماری متغیر بود. سدلر در این کتاب با عنوان اقتصاد در پاندمی‌ها در 11 فصل از منظر اقتصادی به موضوع پاندمی‌ها در جنبه های مختلف پرداخته است.

نکات کلیدی کتاب:

1- در هنگامه پاندمی کووید-19 دولت‌ها و سازمان‌ها به طور همزمان با دو بحران اقتصادی و بهداشتی مواجه بودند و این مواجهه همزمان نیازمند مداخلات جامع و علمی در راستای کاهش در شیوع بیماری و بازیابی زودتر و پایدارتر اقتصاد است.

2- نویسنده در ابتدای کتاب، 14 مداخله یا قوانین اقتصادی را مطرح می‌کند که دولت‌ها و سازمان‌های حمایتی مانند سازمان تامین اجتماعی می‌توانند با بهره‌گیری از این قوانین و البته با توجه به شرایط روز جامعه از آن‌ها به خوبی بهره ببرند. به عنوان مثال از یک مصالحه بین اقتصاد و جان انسان‌ها نام می‌برد که نجات اقتصاد یا نجات جان انسان‌ها اساساً انتخابی غلط است. برای بازگشایی اقتصاد، هر کشور ابتدا باید از گسترش بیماری جلوگیری کند.

3- یکی دیگر از مباحث مهم مطرح شده در کتاب در رابطه با نظریه‌های تعطیلی، رکود و بازیابی اقتصادی می‌باشد که به خوبی به مدل‌های هر کدام از این فازها در پاندمی‌ها اشاره می‌کند و یک راهنمای مناسب برای اقدامات موثر و کارا در زمان پاندمی‌هاست. در مورد فاز تعطیلی در اقتصاد به ترتیب تعطیلی مشاغل ضروری و غیرضروری را نشان می‌دهد و به دو مدل درآمدی در کشورهای اروپایی و کشور آمریکا اشاره می‌کند که سازمان‌های تامین اجتماعی و دولت‌ها می‌تواند به فراخور نیاز از هر کدام از این مدل‌ها استفاده کنند.

4- همچنین در این کتاب اشاره می‌کند زمانی که بیماری در حال گسترش است، بخش دولتی باید از کارگران درحالی‌که در خانه می‌مانند، حمایت کند. در مورد بازیابی در اقتصاد، شرایط پیش از شیوع بیماری و موارد مهم دیگر را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و به پاسخ‌های موثر و غیرموثر دولت‌ها در واکنش به بحران اشاره می‌کند. حاکمیت شفاف، ساختارهای مشارکتی اشاعه کارآمد و مؤثر اطلاعات، آمادگی و آگاهی قوی جامعه و تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد را به عنوان راهکارهای موثر برای دولت‌ها معرفی می‌کند.

5- در بخش دیگری از این کتاب به خوبی به موانع بازیابی در اقتصاد اشاره و از شتابزدگی اقتصاد (اقتصاد بر سلامت ترجیح داده می‌شود)، تردید درباره ی ابتلا به بیماری در صورت بازگشایی مجدد، مراقبت نکردن از کودکان، فشار سیاسی از بالا، کند بودن پیشرفت‌های پزشکی، خستگی ناشی از قرنطینه، فشار اجتماعی از پایین و استراتژی ناهماهنگ نام می‌برد که باید دولت‌ها و سازمان‌ها از این موارد پرهیز کنند.

6- همچنین در این کتاب، به بحث سلامت و مراقبت های سلامت و مشکلات و چالش‌های آن در دوران پاندمی پرداخته است. تاکید شده است که جامعه باید به دسترسی افراد به خدمات سلامت توجه بیشتری داشته باشد و یکی از وظایف ومسئولیت‌های خطیر سازمان تامین اجتماعی حمایت از افراد تحت پوشش مجموعه در مواقع بحرانی است. به هر حال پاندمی کووید-19، نابرابری در ستانده‌های مراقبت‌های بهداشتی را آشکارتر کرد. پاندمی اقتصاد جهانی و صنایع را مختل و کارمندان را از محیط کار دور می‌کند. اما تحول اقتصادی نابرابری‌ها را آشکار می‌کند و آسیب‌پذیرترین افراد جهان را به‌دلیل دسترسی نابرابر به خدمات مراقبت‌های بهداشتی و شرایط پزشکی ازپیش‌موجود، در موقعیت‌های بدتری قرار می‌دهد.

7- پاندمی هم می‌تواند به کمبود تجهیزات پزشکی منجر ‌شود و هم می‌تواند بقا و توانگری اقتصادی بیمارستان‌ها را تهدید کند و اینکه در دوران پاندمی، سیستم مراقبت‌های همگانی سلامت راهی برای ارائه مراقبت به همه افراد جامعه را فراهم می‌کند.

8-  نابرابری در ثروت به نابرابری در سلامت منجر می‌شود. در موضوع نابرابری در ثروت افراد آسیب‌پذیر جامعه نیازمند حمایت مادی از طرف دولت و سازمان‌های حمایتی هستند و این موضوع باید قبل از شیوع بیماری‌های واگیردار و تعطیلی مشاغل مورد بررسی قرار بگیرد و برای آن برنامه نوشته شود. در نظام سلامت در رابطه با بیمارستان‌های ارائه دهنده خدمات، یکی از کارهای موثری که باید انجام شود انجام مداخلات در راستای مسطح شدن منحنی بیماری است که این موضوع و مداخلات غیردارویی در راستای کنترل بیماری به خوبی در کتاب توضیح داده شده است. از لحاظ تئوری، مسطح شدن منحنی اپیدمی به بیمارستان‌ها این فرصت را می‌دهد تا تجهیزات اضافی را به بیمارستان تزریق کنند، ظرفیت بیمارستان را افزایش دهند و بیمارستان را برای ارائه خدمات به مبتلایان جدید آماده کنند.

9- از دیگر موارد مهم مطرح شده در کتاب توجه به اقتصاد آموزش، تغییرات اقلیمی و ..... در هنگامه پاندمی‌ها می‌باشد که نیازمند توجه دولتمردان و سازمان‌های وابسته به دولت در راستای حمایت از افراد جامعه و به طور خاص افراد آسیب‌پذیر می‌باشد.

کاربرد مطالب کتاب برای سازمان تامین اجتماعی:

1- سازمان تامین اجتماعی به عنوان یک نهاد عمومیِ غیردولتی که بخش عمده منابع مالی آن از محل اخذ حق‌بیمه‌ها (با مشارکت بیمه‌شده و کارفرما) تأمین شده و اتکای اصلی آن به مشارکت سه‌جانبه کارفرمایان، بیمه‌شدگان و دولت در عرصه‌های مختلف سیاستگذاری، تصمیم‌گیری‌های کلان و تأمین منابع مالی مربوط می‌شود، در بحران اقتصادی ناشی از پاندمی‌ها می‌تواند با چالش‌های گسترده‌ای در امر پرداخت حمایت‌های مالی، مستمری‌ها، مقرری بیمه بیکاری، و غرامت دستمزد ایام بیماری روبرو شود. در چنین شرایطی آگاهی از رویکردها و مدل‌های مختلف اقتصاد سلامت که در کتاب حاضر به آن اشاره شده می‌تواند به ارائه هزینه اثربخش خدمات سلامت و بهبود بهره‌وری سازمانی منجر گردد.

2- علم اقتصاد خواسته‌های مادی جوامع بشری را در شرایط کمیابی تجزیه‌وتحلیل می‌کند. در هنگامه پاندمی کووید-19 دولت‌ها و سازمان‌ها به طور همزمان با دو بحران اقتصادی و بهداشتی مواجه بودند و این مواجهه همزمان نیازمند مداخلات جامع و علمی در راستای کاهش در شیوع بیماری و بازیابی زودتر و پایدارتر اقتصاد است. این کتاب با استفاده از رویکردهای اقتصادی، زمینه اقتصادی بیماری‌های پاندمی را توسعه می‌دهد که می‌تواند در دوران رکود اقتصادی ناشی از پاندمی‌ها مورد استفاده سیاستگذاران سازمان تامین اجتماعی قرار بگیرد.

3- به عنوان مثال این کتاب با بررسی و مقایسه رویکردها و مدل‌های مختلف نشان می‌دهد که چگونه سیستم‌های اقتصادی در دوران تعطیلی اقتصادی ناشی از پاندمی کرونا می‌توانند منجر به حمایت‌های مالی برای کارکنان شوند. بر همین اساس در مدل اروپایی کمک های مالی که هدف آن حفظ فعلی سطح اشتغال در اقتصاد می باشد، در زمان تعطیلی اقتصادی کارگران همچنان با محل کار خود در ارتباط هستند و کارفرمایان با کمک دولت به پرداخت حقوق کارگران ادامه می‌دهند. در مقابل، مدل آمریکایی مانع اخراج کارکنان نمی‌شود و یک برنامه تسکینی جایگزین مانند پرداخت‌های یکباره به کارکنان، دادن وام‌های کوچک کسب و کار بلاعوض و یا پرداخت غرامت هفتگی را ارائه می‌دهد.

[1] Pandemic Economics