واکاوی آسیب‌های پژوهشی درکشور
همزمان با روز پژوهش جلسه «آسیب‌شناسی پژوهش» در موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی با حضور محمدرضا سپهری رئیس موسسه کار و تأمین اجتماعی، روزبه کردونی رئیس موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی و میکائیل عظیمی مدیرعامل موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا برگزار شد.
در ابتدای این جلسه سپهری رئیس موسسه کار و تأمین اجتماعی ضمن تبریک به مناسبت روز پژوهش گفت: پژوهش به معنی مطالعه آگاهانه و برنامه‌ریزی‌شده و روشمند به هنگام مقابله با یک مسئله پیچیده به‌قصد رفع پیچیدگی و رفع ابهام از مسئله است؛ بنابراین هر موضوع یا نوشته‌ای را نمی‌توان پژوهش تلقی کرد چراکه باید حتماً بر اساس یک متدولوژی برای رفع یک ابهام انجام شود.
وی ادامه داد: دنیای امروز با تحولات پیچیده‌ای در حال گذر است و تغییرات آن نیز در کشور ما مشخص است؛ روند جهانی‌شدن و ضرورت صیانت از هویت ملی، افزایش تعاملات در جامعه و پاسخگویی مناسب به نسل کنونی در مواجهه با تهدیدها، فرصت‌ها آسیب‌شناسی‌های اجتماعی، اقتصادی و غیره ازجمله مسائلی است که باید به آن پرداخت و ضرورت پژوهش را بیش‌ازپیش نشان می‌دهد.
سپهری گفت: در این شرایط انجام یک پژوهش امر ضروری و مبنایی است و تحمیلی نخواهد بود و درعین‌حال تمامی سازمان‌ها به این امر واقف‌اند که اگر به ارتقای دانش سازمانی، جدیت در کار، ایجاد و افزایش انگیزه و تغییر رفتار نیاز دارند و برای اجرای بهتر قانون و استفاده مطلوب از امکانات و ارائه روش‌های جدید و کسب رضایت مردم نیازمند پژوهش هستند و بنابراین برخورداری از پژوهش، اجبار نیست؛ بلکه یک ضرورت به شمار می‌رود.
سپهری بابیان اینکه ابزار کار پژوهشی نسبت به گذشته با استفاده از اینترنت ارتقا یافته است گفت: پژوهشگران دسترسی بهتری به بستر اطلاعات دارند و با یک اجماع می‌توانند از فناوری نوین استفاده کنند.
رئیس موسسه کار و تأمین اجتماعی افزود: در کشور سه نوع پژوهش بنیادی، توسعه‌ای و کاربردی داریم که 20 درصد تحقیقات در حوزه بنیادی و بر عهده دانشگاه‌هاست، 80 درصد پژوهش‌ها توسعه‌ای و کاربردی است که مؤسسات پژوهشی عهده‌دار آن هستند.
وی هدف انجام پژوهش را پاسخگویی به علت‌ها دانست و گفت: پژوهش باید بر اساس یک متدولوژی قابل‌تعمیم به سایر جوامع باشد و در این میان نیز موضوع پژوهش اهمیت دارد چراکه هرچه باکیفیت بیشتری تعیین گردد به‌کارگیری مناسب‌تری خواهد داشت و باید سعی کرد برای افزایش کاربردی شدن پژوهش‌ها، محیط را شناخت و نیاز مخاطبان را سنجید.
سپهری اظهار کرد: همچنین تحقیقات باید دارای نوآوری و تازگی باشند و از پژوهش‌های تکراری و مطلق‌گرایی پرهیز کرد. همچنین مؤسسات پژوهشی باید سعی کنند باهم مرتبط باشند.
وی گفت: طرحی با عنوان یکپارچگی نظام آموزشی و پژوهشی در دست اقدام است که به این منظور جلساتی با مرکز فناوری اطلاعات وزارت کار برگزارشده تا سامانه‌های پژوهشی یکپارچه شوند، مقدماتی داشته که در حال فراهم‌سازی آن هستیم و امیدواریم در کوتاه‌مدت به یکپارچگی این سامانه برسیم.
وی مهم‌ترین آسیب‌ها در حوزه پژوهش را اعلام کرد و گفت: افزایش هزینه‌ها و اتلاف زمان، که گاهی طولانی‌مدت می‌شود و رسیدن به دستاوردها را طولانی می‌کند، عدم دسترسی به محتوای علمی، عدم پیوستگی لازم بین سازمان در عرصه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، منفصل بودن منابع دانشی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ازجمله این مسائل است.
سپهری گفت: پایبندی به اصول اخلاقی و معیارهای اخلاقی توسط پژوهشگران باید در اولویت قرار گیرد، به همین منظور در سال‌های گذشته، قانونی در مجلس تصویب شد که بر لزوم رعایت اخلاق پژوهشی تأکید می‌کند
وی اظهار کرد: باید کنترل چرخه پژوهش را از تولید تا کاربرد برقرار کنیم، بانک اطلاعاتی مناسب را ایجاد و منفصل بودن منابع در سطح وزارتخانه را برطرف کنیم تا همه پژوهشگران بتوانند از این پیوستگی و خرد جمعی استفاده کنند و درنتیجه هزینه‌ها و اتلاف زمان کاهش یابد.
در ادامه وبینار، میکائیل عظیمی مدیرعامل موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا نیز گفت: پژوهش‌ها در کشور دچار تناقضاتی هستند از یک‌سو از ارتباط پژوهش و افزایش بهره‌وری و رفاه می‌گوییم و از طرفی پژوهش را به یک قاعده رفتاری که معیار تصمیم‌گیری باشد تبدیل نکرده‌ایم.
وی عوامل و آسیب‌های بیرونی مؤسسات پژوهشی را که در امر پژوهش دخیل هستند بیان کرد و گفت: اولین آسیب این است که در تعریف مأموریت این قبیل مؤسسات دچار چالش هستیم و باید بدانیم که مؤسسات پژوهشی دانشگاه نیستند و روش‌های پژوهشی در مؤسسات و دانشگاه‌ها متفاوت باید دیده شوند.
عظیمی ادامه داد: یکی دیگر از آسیب‌ها این است که ما باید به مشکلات ستاد مرکزی پاسخ بدهیم اما ستاد مرکزی طرح سؤال و مسئله نمی‌کند،بنابراین می‌بینیم در تعریف مسئله کاستی‌های بسیاری وجود دارد.
وی تصریح کرد: ما به‌شدت از دانشگاه‌ها تغذیه می‌کنیم و اگر دانشگاه‌ها در تولید مبانی نظری به‌خوبی فعالیت نکنند دچار مشکلات زیادی می‌شویم و گاهی خودمان مجبور به تولید دانش می‌شویم.
مدیرعامل موسسه راهبردهای بازنشستگی صبا در مورد عوامل و آسیب‌های درونی مؤسسات پژوهشی نیز گفت: در تعریف شاخص‌های ارزیابی عملکرد، به‌خوبی کارنکرده‌ایم، همچنین دچار معمای بهره‌وری هستیم به این معنی دغدغه کارایی و بهره‌وری پژوهش‌ها دچار ابهام است و اغلب به فراموشی سپرده می‌شود.
عظیمی بابیان اینکه امر پژوهش در مؤسسات پژوهشی دچار حساسیت بالایی است،گفت: این‌گونه مؤسسات پژوهشی نیازمند تعاملات بین‌المللی هستند و باید با سایر نهادهای پژوهشی در ارتباط باشیم درحالی‌که این‌گونه نیست و هنوز با این امر فاصله زیادی داریم.
در ادامه روزبه کردونی رئیس موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی با تبریک روز پژوهش گفت: امیدواریم پژوهش‌ها به سمت پژوهش‌های کاربردی و شواهد محور پیش روند.
وی ادامه داد: آنچه باعث کاهش اعتماد به پژوهش می‌شود این است که گاهی پژوهش‌ها معطوف به حل مسئله می‌شوند و این‌یکی از آسیب‌های موضوع است، چراکه باید در نهادهای اندیشکده، تفکیکی میان پژوهش برای رفع دغدغه‌های شخصی و پژوهش برای رفع مسائل ایجاد کرد.
کردونی گفت: اندیشکده ها الزام دارند که پژوهش‌ها را به‌عنوان همراه و یاریگر برای حل مسئله در خدمت بگیرند که البته این امر الزامات و ضرورت‌هایی دارد و نقش پژوهشگر را برای تجویز و توصیه‌های سیاستی مشخص می‌کند.
رئیس موسسه عالی پژوهش و تأمین اجتماعی تصریح کرد: پژوهش باید در خدمت سیاست‌گذاری باشد؛ یعنی باید سیاست‌گذار از طریق اجرای پژوهش‌های کارآمد بتواند به حل مسائل بپردازد که اگر این امر رخ ندهد، اعتماد میان پژوهش و پژوهشگر کاهش می‌یابد.
وی بر لزوم کمک پژوهش به سیاست‌گذار تأکید کرد و گفت: به روزآمد بودن پژوهش به سیاست‌گذار کمک می‌کند و اگر مطالعه به‌روز و موردنیاز سیاست‌گذاری ارائه شود شاهد ارتقای اعتماد به پژوهش و پژوهشگر خواهیم بود.
کردونی ادامه داد: نسبت پژوهش با مسائل و چالش‌های جدید نیز باید روشن شود یعنی درزمانی که فناوری‌های نوین و چالش‌های نو روی میز سیاستمدار است نمی‌توانیم به دغدغه‌های نو، پاسخ‌های کهنه بدهیم و یک پژوهش موظف است ابزار حل مسائل را در مسیر پاسخگویی مدنظر قرار دهد.
وی گفت: در حوزه مطالعه و تحقیق مهارت‌هایی وجود دارد اما باید دانست رویکرد و نگرش ما به مقوله پژوهش به چه شکلی است و نباید فراموش کرد که در این حوزه تلاش و سخت‌کوشی نیاز است و نمی‌توان توقع داشت، مهارت بدون سخت‌کوشی به نقطه مطلوب برسد و باید بپذیریم تحقیقات و پژوهش یک مسیر سخت دارند و نباید اتکا به شیوه‌ها و رویکردهای ساده داشت.
وی با تأکید بر اینکه پژوهش‌های معطوف به حل مسئله مبتنی بر تلاش و کندوکاو هستند ادامه داد: یک پژوهش در انتها باید هدف افزایش رفاه، بهبود وضعیت رفاهی مردم، افزایش اعتماد و امید اجتماعی را داشته باشد و در مسیر حل چالش‌های روز مردم نقش‌آفرینی کند.
رئیس موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی گفت: ما ناگزیریم به سمت تلفیق حوزه عمومی و پژوهش برویم چراکه پژوهشی که به زبان عمومی نتواند بیان شود، نمی‌تواند در جامعه و روی سیاست‌گذار اثرگذار باشد.
کردونی اظهار کرد: متأسفانه تصور بر این است زمانی که یک فرایند پژوهش به پایان رسید کار پژوهش به اتمام رسیده درحالی‌که پژوهشی که به پایان می‌رسد، در ابتدای مسیر قرار دارد و باید با روش‌های خلاق به جامعه مخاطب برسد و اینجا است که می‌توان گفت پژوهش کاربردی بوده است.
برچسب ها