در پی ابلاغ سیاست‌های کلی تأمین اجتماعی از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، وبینار «بایسته‌های سیاستگذاری تحکیم خانواده مبتنی بر آینده‌پژوهی خانواده در ایران» برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، دکتر نرگس اکبرپور معاون پژوهشی موسسه عالی پژوهش در ابتدای جلسه گفت: همواره از سوی نظام بر گستراندن عدالت، رفاه عمومی، کاهش فقر و... تأکید شده است و در این زمینه تلاش‌های زیادی نیز صورت گرفته اما به‌رغم همه این تلاش‌ها هنوز نظام تأمین اجتماعی متناسب در کشور مستقر نشده است و هنوز افراد زیادی هستند که از حداقل‌ها برخوردار نبوده و نسبت به تکان‌های اجتماعی و اقتصادی موجود در جامعه، آسیب‌پذیر هستند که بعدها تمام این آسیب‌ها منجر به تحمیل هزینه‌های مالی و آثار اجتماعی و حتی سیاسی و امنیتی خواهد شد.
وی با اشاره به ابلاغ سیاست‌های کلی تأمین اجتماعی ادامه داد: این موضوع چندین سال است که مطرح بوده و در جلسات کارشناسی بحث شده است اما نهایتاً در فروردین‌ماه 1401 این سیاست‌ها ابلاغ شد که دارای نه بند است و امیدواریم در نشست‌های وبیناری و حضوری که از سوی موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی برگزار می‌شود، ابعاد این بندها موردبحث کارشناسی قرار گیرد.
معاون پژوهشی موسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی تصریح کرد: دربند 8 از این سیاست‌های ابلاغی بر موضوع تحکیم نظام خانواده و فرزند آوری تأکید شده و این در حالی است که نرخ زادآوری در کشور مدتی است رو به کاهش رفته و بعد از یک نسل پر زایی در دهه 60 ، اکنون با کاهش نرخ زادوولد مواجه شده‌ایم و نرخ مرگ‌ومیر از سوی دیگر نیز کم شده است.
وی اظهار کرد: با ارقام کنونی به نظر می‌رسد در صورت حفظ این نرخ در آینده، ساختار جمعیتی تغییر کند و شاید حتی به سمت هرم جمعیتی وارونه برود و آسیبی که در این زمینه متوجه جامعه خواهد بود؛ افزایش جمعیت سالمند و کاهش نیروی کار و فعال در کشور است چراکه در دوره‌ای که نیروی کار و فعال نتواند پشتیبانی لازم را داشته باشد، با جمعیت سالمند زیادی در آینده مواجه خواهیم بود که آثار آن بر سازمان‌های تأمین اجتماعی و بر هزینه‌های مالی دولت، چشمگیر خواهد شد.
اکبرپور گفت: اکنون در وضعیتی هستیم که می‌توان به آن پنجره فرصت جمعیتی گفت که جمعیت زیادی در سن کار هستند و مهم این است که چگونه این جمعیت وارد بازار کارشده، داری ارزش‌افزوده شده و رشد اقتصادی برای کشور به ارمغان بیاورد.
وی افزود: چنانچه نرخ‌های جمعیتی را نیز در چنین شرایطی ثابت هم در نظر بگیریم در آینده، وضعیت صندوق‌ها دشوار خواهد بود.

دکتر رحیم کارگر مدیر گروه آینده‌پژوهی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی نیز در این وبینار گفت: آینده‌پژوهی به معنی علم و مطالعه آینده‌های ممکن، محتمل و مرجعی برای این است که افراد و سازمان‌ها بتوانند انتخاب درستی نسبت به آینده داشته باشند؛ آن را بسازند و مدیریت آن را بر عهده بگیرند.
وی افزود: آینده‌پژوهی طیف شناخت آینده به‌تنهایی نیست بلکه تعداد زیادی از عوامل خارجی در آن دخیل است و باید آینده‌پژوهشی را دانش آمادگی برای مواجهه با آینده بدانیم که هر چه دانش و آمادگی به‌روز باشد، افراد به‌صورت فعال با آینده مواجه خواهند شد.
دکتر کارگر ادامه داد: متأسفانه اکنون مواجه با آینده به‌صورت منفعل و کورکورانه است، تدبیر گرا نیست و واکنش گرا دیده می‌شود درحالی‌که مواجهه با آینده باید فعالانه و قدرتمندانه باشد.
مدیر گروه آینده‌پژوهی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: متأسفانه نسبت به آینده و تحولات آن بسیار ضعیف عمل می‌کنیم و نباید در این مسیر سازمان‌های تأمین اجتماعی صرفاً به مسئله بیمه بی اندیشند بلکه باید به توانمندسازی افراد اهمیت دهند.
وی بابیان اینکه برای گذار از هر بحرانی، واکنش گرا و متصل گرا رفتار می‌شود، افزود: جامعه باید قدرتمند و توانمند باشد تا مانع بروز بحران‌ها گردد و برای مواجهه با بحران، توجه به بحران خانواده بسیار مهم‌تر از بحران جامعه است چراکه خانواده سالم اهمیت دوچندانی دارد و اگر حالش مساعد نباشد زمینه بروز اسراف، قانون‌گریزی، روابط نامناسب اجتماعی، ناهنجاری‌های اجتماعی، اقتصادی و اجتماعی به وجود می‌آید.
دکتر کارگر با تأکید بر اینکه عادی انگاری بحران نیز بسیار مخرب است، گفت: فرهنگ غربی و مدرن، خانواده را با اخلال مواجه کرده و با دیجیتالی کردن جامعه، حال خانواده خوب نیست و نیازمند مداخله قدرتمندانه و قاطع است. درحالی‌که بسیاری از مداخلات غیر کارآمد است و نتایج مطلوبی از آن استخراج نمی‌شود.
وی اظهار کرد: آینده‌پژوهی به سیاست‌گذاران تحکیم خانواده کمک می‌کند تا خانواده‌ها را از ناکارآمدی، ضعف، سستی و غافلگیری نجات دهد.
مدیر گروه آینده‌پژوهی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: آینده‌پژوهشی بر مثلث کشش آینده، فشار حال و وزن گذشته استوار است.
کارگر با اشاره به اهداف آینده‌پژوهی برای خانواده‌ها گفت: رسیدن به آرامش فراگیر، تحقق اصلاح و سازندگی اخلاقی و تحقق جامعه‌ای سالم، تحقیق اصلاح و سازندگی اجتماعی و نقش مثبت اعضای فعال، تحقق هویت اجتماعی، گسترش آرمان توحیدی، حفظ و تحکیم ایمان زوجین، برآورده شدن نیازهای اساسی، صیانت و تداوم نسل انسان و زمینه‌ساز تکامل اخلاقی انسان ازجمله اهداف و غایت خانواده است که در اهداف آینده‌پژوهی در نظر گرفته‌شده است.
وی با اشاره به محورهای مهم در بحث آینده‌پژوهی گفت: تغییرات اساسی در مبانی و پیش‌فرض‌های افراد و همچنین تغییرات در اهداف ازجمله مواردی است که محورهای تعیین‌کننده در آینده‌پژوهی هستند و اکنون تغییر کرده‌اند .
مدیر گروه آینده‌پژوهی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ادامه داد: ترمیم و رفاه در آموزه‌های آینده‌نگری بسیار اهمیت دارند و رفاه فقط مختص به مسائل مالی نیست، بلکه مسائل روحی، زیست‌محیطی و بسیاری از مسائل دیگر را در برمی‌گیرد و باید این ابعاد مشخص شوند.
وی با تأکید بر اهمیت تحکیم خانواده در تدوین سیاست‌های آینده‌پژوهی گفت: آینده‌پژوهی خط بطلان بر قضاوت افراد زده و خانواده را از غفلت و جهل نجات می‌دهد، قدرتمندی در تصمیم‌گیری و پویایی را موجب شده و باعث می‌شود افراد تشخیص درستی در تصمیم‌گیری‌ها داشته باشند.
دکتر کارگر در پایان تأکید کرد: نیازمند خانواده و جامعه‌ای آرام، متعادل، پویا، پرانرژی، کم‌هزینه و هنجارمند هستیم و این‌ها در سایه خانواده متعادل امکان‌پذیر است و سازمان‌های تأمین اجتماعی در این میان می‌توانند راه‌های گوناگونی را برای استحکام و دوام خانواده مهیا کنند.