سالمندی جمعیت، کاهش نرخ  زاد­وولد و افزایش امید به زندگی، تعهدات صندوق­های بازنشستگی سنتی DB-PAYG را افزایش داده و باعث شده تا نیاز به سرمایه­ گذاری دارایی­ها به منظور برآورده کردن این تعهدات روز افزون افزایش یابد. این در حالی است که در دهه­های گذشته در بسیاری از سال­ها، ارزش دارایی صندوق­ها در پی سقوط بازارهای مالی کاهش یافته و باعث شده تا تجربه سیستم­های بازنشستگی با مشارکت معین (DC) نیز چندان موفق نباشد؛ به‌گونه­ای‌که نمی­توان با قطعیت گفت در آینده آیا به‌کارگیری سیستم­های بازنشستگی با مشارکت معین (DC) سرعت خواهد گرفت یا نه؟ اما آنچه مشخص است لزوم اصلاحات و کاستن از تعهدات بدون پشتوانه است و این نیازمند شناخت دقیق­تر عوامل ناکارایی سیستم­های DB-PAYG و تلاش برای رفع آن­هاست.

کتاب «مالیه بازنشستگی» به یک مشکل ظریف اما ساختاری و مهم در سیستم­های بازنشستگی سنتی می‌­پردازد و آن را مسبب بخشی از مشکل ناپایداری صندوق­های بازنشستگی معرفی می‌­کند. این مشکل چیزی نیست جز «شیوه سنتی محاسبات اکچوئری» که پیش از نظریات مدرن پورتفولیو مطرح شد و در طرح­های بازنشستگی با مزایای معین به‌­کار گرفته می‌­شود. شیوه سنتی محاسبات اکچوئری میزان تعهدات و همچنین ریسک صندوق­ها را بسیار کمتر از آنچه هست برآورد می­‌کند و دقیقاً به همین دلیل است که سیستم­های DB تعهدات بدون پشتوانه زیاد و ریسکی بالاتر از مقدار بهینه را در خود دارند. اشکالات شیوه سنتی محاسبات اکچوئری و چالش­هایی که ایجاد می‌­کند، در فصل­های آغازین کتاب مورد تحلیل و بررسی قرار می­گیرند و نظریه اصلی جایگزین و پیشنهادی کتاب یعنی به‌کارگیری «روش­های اقتصاد مالی در محاسبات بیمه‌­ای» از فصل سوم آغاز می‌­شود.

در فصل سوم اصول اولیه‌­ای که باید در محاسبه ارزش فعلی و تعیین نرخ تنزیل صحیح و مناسب برای طرح­های بازنشستگی رعایت شوند، معرفی می­‌گردد. فصل­های چهارم تا هفتم به اشکالات دیگری که در شیوه سنتی محاسبات اکچوئری در محاسبه مخارج بازنشستگی و سهم درآمدهای حق­‌بیمه یا کسورات بازنشستگی وجود دارد پرداخته و اصول اقتصادی که در محاسبه این جریانات نقدی از آن غفلت شده را به بحث می­‌گذارد. اصول و نکات مطرح شده در این فصل­ها سنگ بنای مباحثی است که در فصول بعدی کتاب در خصوص سرمایه­‌گذاری­ بهینه در صندوق­های بازنشستگی مطرح می­شود. فصل­های هشتم تا یازدهم به استراتژی­های سرمایه‌­گذاری بهینه صندوق­های بازنشستگی می‌­پردازند و نشان داده خواهد شد که بسیاری از مشکلات مانند نسبت غیربهینه دارایی­ها به بدهی­ها، پذیرش ریسک بالا و مخارج زیاد به دلیل عدم پوشش (Hedge) دارایی­ها در برابر ارزش اقتصادی بدهی­های معوق بوجود آمده­‌اند. در این فصل­ها ریسک به شیوه اقتصادی اندازه­‌گیری شده و ابزارهای پیشنهادی گوناگونی برای کنترل ریسک در اختیار مدیران صندوق­ها قرار می­گیرد. فصل­های آخر کتاب از سیستم­های بازنشستگیDB-PAYG در مقابل شیوه­‌های دیگر خصوصی و عمومی ارائه خدمات بازنشستگی حمایت می‌­کند اما این حمایت و کارکرد مناسب این طرح­ها را منوط می­داند به شیوه مدیریت شده و بر اساس اصول اقتصاد مالی که در این کتاب مطرح گردید.  

کتاب حاضر با وجود برخورداری از ساختار علمی و دقیق در مباحث و محاسبات، چالش­ها و راه حل­های موجود را با زبانی صریح تشریح می­کند. از همین رو این کتاب در کنار ارزش علمی و دانشگاهی می‌­تواند به عنوان یک نسخه اجرایی از سیاست­های جامع و منسجم توسط سیاست­گذاران و مدیران صندوق­ ها مورد استفاده قرار گیرد. خواندن این کتاب به تمام دانشجویان و پژوهشگران علاقمند به مستمری بازنشستگی و همچنین تمام مدیران صندوق­های دولتی و خصوصی توصیه می‌­شود. این کتاب همچنین  با فراهم آوردن شناختی درست از چالش­های سیستم­های موجود می‌­تواند به سیاست­گذاران عمومی حوزه تامین اجتماعی در یافتن راه‌­حل­هایی جامع و سازگار یاری رساند.

---

برچسب ها