امکان‌‌سنجی اولیۀ اجرا و پیاده‌سازی توریسم سلامت در سازمان تأمین اجتماعی
امروزه صنعت گردشگری عامل مهمی در رشد و توسعه اقتصادی محسوب می‌‌گردد. گردشگری از طریق تاثیر بر درآمد ملی، اشتغال، تغییر قیمت‌‌ها و تراز بازرگانی ملی اقتصاد کشور را تحت تاثیر قرار می‌‌دهد. یکی از انواع گردشگری، گردشگری سلامت است. اگرچه گردشگری دارای آثار مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی بر جامعه میزبان است ولی به دلیل اثرات چشمگیری که فعالیت‌‌های گردشگری بر اقتصاد مناطق پذیرنده گردشگر بر جای می‌‌گذارد، آثار اقتصادی به عنوان یکی از عمده‌‌ترین اهداف توسعه صنعت گردشگری تبدیل شده است (Diez Pisonero, 2013, p. 104).
سهم مستقیم سفر و گردشگری در تولید ناخالص داخلی و مشاغل جهان در سال 2015 به ترتیب 2/2 تریلیون دلار و 108 میلیون شغل بوده است. براساس گزارش سالانه شورای جهانی سفر و گردشگری درباره تاثیرات اقتصادی صنعت گردشگری، با درنظر گرفتن اثرات گسترده‌‌تر این صنعت از جمله نقش غیرمستقیم آن، سهم کل (مستقیم و غیرمستقیم) صنعت سفر در اقتصاد جهانی طی سال 2015، 2/7 تریلیون دلار بوده که معادل 8/9 درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل می‌‌دهد. پیش‌‌بینی می‌‌شود تا پایان سال 2016 سهم این صنعت در تولید ناخالص داخلی جهان 3/3 درصد رشد یابد.
در سال 2015، عواید ایران نیز با لحاظ کردن مشارکت غیرمستقیم و القایی بخش سفر و گردشگری به بیش از 793 هزار میلیارد ریال (تقریباً معادل 34/23 میلیارد دلار) رسید که معادل 7/6 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور بود. پیش‌‌بینی می‌‌شود تا پایان سال 2016، این رقم با افزایشی 9/5 درصدی همراه باشد و به بیش از 839 هزار میلیارد ریال (معادل 7/24 میلیارد دلار) برسد که تقریبا 8/6 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور را تشکیل خواهد داد (World Travel & Tourism Council, 2016, p. 7).
گردشگری سلامت، سفری سازمان یافته از محیط زندگی فرد به مکان دیگر است که به منظور حفظ بهبود و دستیابی مجدد به سلامت جسمی و روحی فرد صورت می‌‌پذیرد. گردشگری سلامت شامل گردشگری پزشکی، گردشگری صحت (تندرستی) و گردشگری پیشگیرانه است که در تقسیم‌‌بندی‌‌های جدید سازمان جهانی گردشگری ، گردشگری صحت یا تندرستی و گردشگری پیشگیرانه در هم ادغام شده‌‌اند.
امروزه بازار گردشگری سلامت به عنوان یکی از صنایع درآمدزا و رقابتی در دنیا مطرح شده و از حوزه‌‌های نوین گردشگری است. در سطح کلان، دولت‌‌ها علاقمند به بهره‌‌مندی از مزایای اقتصادی ناشی از این صنعت هستند. رقابت فزاینده‌‌ای میان کشورهای مختلف به ویژه کشورهای در حال توسعه آسیایی برای جذب گردشگران سلامت آغاز شده است. از سویی دیگر، گردشگری سلامت در کشورهای در حال توسعه نیز رونق بیشتری یافته است.
برآورد شده است یک گردشگر سلامت، سه برابر گردشگر معمولی باعث ارزآوری می‌‌شود. در حال حاضر، با توجه به کم هزینه بودن و پردرآمد بودن این صنعت، بسیاری از کشورهای علاقمند به توسعه گردشگری، توجه خود را بر این بخش از صنعت گردشگری متمرکز و برای آن برنامه‌‌ریزی می‌‌کنند. امروزه مهمترين مقاصد اين نوع گردشگري كشورهاي در حال توسعه‌‌اي است كه به لحاظ هزينه‌‌اي مقرون به صرفه و از نظر توسعه دانش و تكنولوژي پزشكي نيز از استانداردهاي لازم برخوردارند. در اين ميان مهمترين مقاصد منطقه عبارتند از اردن، تركيه، امارات متحده عربي، عربستان و ايران. با توجه به پیش‌‌بینی سند چشم‌‌انداز 20 ساله در افق 1400، هدف بر این است که ایران یکی از قطب‌‌های اصلی گردشگری سلامت، در منطقه خواهد گردد. ایران با عنایت به مزیت‌‌های خود در گردشگری سلامت از جمله هزینه پایین، کیفیت بالای خدمات سلامت، پزشکان صلاحیت‌‌دار و دارا بودن جاذبه‌‌های طبیعی فراوان، تصمیم دارد از این مزیت استفاده نماید. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این زمینه قانونی را تحت عنوان شرایط و ضوابط مراکز پزشکی پذیرای گردشگر سلامت به تصویب رسانده است و در آن اين شرايط را در 6 بند مشخص کرده است. شش بند مذکور عبارتند از شرايط عمومي، نيروي انساني، تجهيزات پزشکي، شرايط جغرافيايي، شرايط جانبي و ضوابط براي وب سايت مراکز پزشکي. با توجه به گستره ارائه خدمات سلامت در سازمان تأمین اجتماعی و با توجه به پیشی گرفتن مصارف سازمان از منابع آن در طول سال‌‌های اخیر سازمان باید در پی روش‌‌های نوین ایجاد درآمد باشد. با توجه به مطرح شدن گردشگری سلامت در کشور در طول سالیان اخیر و همچنین توجه به صنعت گردشگری در برنامه‌‌های توسعه و سند چشم‌‌انداز 20 ساله، به نظر می‌‌رسد که سازمان تأمین اجتماعی قابلیت راه اندازی این صنعت را دارا است. بنابراین به دليل جايگاه مهم صنعت گردشگري پزشکي در اقتصاد جهاني و با توجه به توانمندي‌‌هاي ايران در جذب گردشگران سلامت، اين پژوهش به بررسي چشم‌‌انداز صنعت گردشگری سلامت در ایران با تاکید بر نقش آفرینی سازمان تأمین اجتماعی پرداخته است.
برچسب ها
توریسم سلامت،امکان سنجی،تامین
