چهارمین پیش نشست همایش ایران 14 با عنوان “بیمه‌های اجتماعی در آینده” شنبه 4 اردیبهشت‌ماه 1400، ساعت 10 صبح به صورت مجازی برگزار گردید.

به گزارش روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، در این جلسه حسین مشیری تبریزی مدیرکل بین الملل سازمان تامین اجتماعی و مجتبی قاسمی عضو هیئت علمی دانشگاه شهیدبهشتی به ارائه مباحث خود در این حوزه پرداختند. دبیرعلمی نشست نیز نرگس اکبرپور روشن معاون پژوهشی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی پرسش هایی در این زمینه مطرح کردند.

**نقش بیمه های اجتماعی در جلوگیری از افتادن جامعه هدف در ورطه فقر

به گفته نرگس اکبرپور بیمه های اجتماعی ابزار کلیدی دولت های رفاه برای حمایت از مردم هستند. اهمیت بیمه های اجتماعی از این حیث می باشد که علاوه بر اینکه نقش مهمی در توسعه کشورها دارند، چتر حمایتی برای افراد تحت پوشش فراهم می‌کنند. همچنین به عنوان محافظی در برابر ریسک های اقتصادی عمل می کنند. 

وی ادامه داد: بیمه های اجتماعی نهادهای مالی مهمی هستند که هم از این نظر و هم از طریق تقویت سرمایه انسانی و اجتماعی نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی دارند. علاوه‌براین، بیمه‌های اجتماعی از فقر افراد جلوگیری می‌کنند.

به گفته ایشان بیمه های اجتماعی در سطح فردی منجر به تضمین سطح حداقلی از مصرف در هنگام پیشامدهای ناگوار اقتصادی و جلوگیری از افتادن در ورطه فقر می‌شوند و در سطح کلان به عنوان جذب کننده شوک عمل می کنند.

**روند شکل گیری بیمه های اجتماعی در ایران

در ادامه حسین مشیری روند شکل گیری بیمه های اجتماعی را در ایران بررسی کرد. به گفته وی سیاست های تامین اجتماعی عمدتا پس از انقلاب مشروطه و با ورود اندیشه های سوسیالیستی از طریق کارگران ایرانی و با افزایش آگاهی کارگران از حقوق خود شکل گرفت. به‌طور مشخص، در سال 1287 با تصویب قانون وظایف در مجلس اولین جرقه های حمایت های اجتماعی در حیات سیاسی ایران زده شد و در نهایت در سال 1354 قانون تامین اجتماعی در ایران به تصویب رسید. 

وی با به تصویر کشیدن فضای اقتصادی تاریخی ایران در دوره های مختلف، از نقش افرادی مانند علی‌اکبرخان داور و همچنین اعتصابات و مطالبات کارگران در  پیدایش بیمه های تامین اجتماعی سخن گفت.

**نسلهای شکل گیری سیاست های تامین اجتماعی

در ادامه مجتبی قاسمی به بررسی چگونگی شکل گیری بیمه های اجتماعی در خلال جریان های کارگری و پاسخ به اعتراضات پرداخت و این پدیده را با نمونه های خارجی مقایسه کرد. 

قاسمی نقش افکار سوسیالیستی، سازمان های بین المللی و شکل گیری طبقه کارگر صنعتی را در پیدایش بیمه های اجتماعی در ایران موثر دانست و بر این باور است که این پدیده در ایران و جهان از یک خاستگاه فکری مشترک برخاسته‌ است.

به گفته وی این سیاست ها توانست در دوران مصدق پیروزی کسب کند و اولین سیستم تامین اجتماعی برای کارگران در یکم بهمن  1331 به تصویب رسید. 

قاسمی ادامه داد: با شکل گیری سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران در اردیبهشت 1332 سنگ بنای قوانین تامین اجتماعی در ایران شکل می‌گیرد.

این استاد دانشگاه در ادامه تصویب قانون استخدام کشوری در سال 1345 و قانون تأمین اجتماعی در سال 1354 را دو ایستگاه طلایی در حوزۀ بیمه‌های اجتماعی به‌ترتیب برای کارکنان دولت و کارگران در کشور نامید.

وی نسل اول سیاست های تامین اجتماعی در ایران را دنبالۀ رویکرد دولت سازی می‌داند و نسل دوم سیاست های تامین اجتماعی در ایران را ملت‌سازی-شهروندسازی می نامد که طبقه کارگر صنعتی نسبتا مرفه در دولت پهلوی دوم را نمایندگی می‌کند.