رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با بیان اینکه جهش جمعیت به زیر خط فقر در تاریخ بیش از صدساله کشور بی‌سابقه بوده، گفت: در دوره سه ساله 96 تا 99، جمعیت زیر خط فقر بیش از دو برابر شده است.

به گزارش روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، فرشاد مومنی رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با مدیران و برخی از پژوهشگران موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی دیدار و گفتگو کرد.

وی در این جلسه اظهار کرد: هر میزان تلاش‌های ارزشمند انجام شده در زمینه ثبت و ضبط اطلاعات و انتقال به مدیریت جدید با دقت و هوشمندی بیشتری صورت گیرد، می‌توان گفت به همان میزان، به وظیفه تاریخی و ملی خودتان عمل کرد‌ه‌اید و هر میزان هم تیم جدید بتواند قدرشناس این ذخیره دانایی باشد در واقع شما پژوهشگران به خواسته خود رسیده اید.
وی افزود: در موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی در زمینه اندیشه‌های مورد اعتناء در حوزه سیاست‌های اجتماعی، حمایت‌های اجتماعی و اندیشه‌های رفاهی در این دوره اقداماتی مناسب انجام شده و بنده به عنوان پژوهشگر مطالعات توسعه به سهم خود، قدرشناس این زحمات هستم.
این استاد دانشگاه با اشاره به نگارش کتاب خود با عنوان «مرزهای دانش توسعه» گفت: در این کتاب به مسیری که اندیشه توسعه طی کرده و در هر دوره به وجه‌های فرهنگی، سیاسی و اقتصادی پرداخته شده است و 7 گروه نشانه و استدلال مطرح است که نشان می‌دهد وجه اجتماعی حیات جمعی در قرن 21؛ منزلت ابرتعیین‌کننده پیدا کرده است یعنی مهم‌ترین عامل بقائ ظهور و سقوط حکومت‌هاست که بیش از هر چیز تابع میزان و کیفیت اهتمامی است که در هر دوره به امور اجتماعی می‌شود.

 در مسائل اجتماعی شاهد آشفتگی‌ و بی‌هنجاری‌ هستیم
وی با بیان اینکه تمام مطالعات آینده شناختی که در زمینه توسعه انجام شده بر روی مسائل اجتماعی تمرکز و تاکید دارد، گفت: امیدوارم به گوش مسئولان برسد متاسفانه، ما شاهد آشفتگی‌ها و بی‌هنجاری‌هایی هستیم. یک زمانی در مقام تحلیل روی عواملی دست می‌گذاریم و چشم انداز مثبت و منفی داریم اما آن چیزی که نگران کننده می‌شود آشوبناکی غیرمتعارفی است که اکنون در زمینه فهم واقعیت‌های موجود وجود دارد.
رییس موسسه دین و اقتصاد تصریح کرد: اکنون هم از قبیل این آشفتگی‌ها کم نیست، فرض کنید در حیطه اجتماعی در ماه‌های اخیر یک فردی با ژست بسیار افراطی آمده که ریشه نئو لیبرالیسم را خشک کند در مسند کار قرار گرفته است آن وقت در حیاتی‌ترین و اجتماعی‌ترین معاونت زیرمجموعه خود، فردی را می‌گمارد که به افراطی‌ترین وفادار به آموزه نئولیبرالیسم دستگاه قبلی که شاغل بود مشهور است.
وی افزود: بنابراین ترسیم کردن یک تحلیل بامبنا در این شرایط بسیار سخت است. زمانیکه ابزارها و جهت‌گیری‌های سیاسی را رهگیری می‌کنیم، می‌بینیم نقطه مقابل آن چیزی که مطرح می‌شود عمل می‌کنند؛ اگر می‌دانند و عمل می‌کنند یک حکم غم‌انگیز جاری می‌شود و اگر ندانسته عمل می‌کنند وضعیت بسیار بغرنج خواهد بود.
این کارشناس و صاحب نظر اقتصاد توسعه تصریح کرد: بنابراین صرف نظر از جایگاه سازمانی، همه ما در این زمینه مسئولیت داریم و مسئولیت ملی ما به اندازه فهمی است که از اوضاع داریم که ما را مسئول می‌کند و امیدوارم همه، مسئولیت خود را به خوبی انجام دهیم و گوش‌ها و چشم‌هایی که باید ببینند و بشنوند، حداقل صلاحیت‌ها را بتوانند نشان دهند.

بی‌سابقه‌ترین سطوح فقر اندیشه‌ای را درباره فقر شاهد هستیم
مومنی با اشاره به نتایج برخی مطالعات انجام شده در زمینه فقر که از سوی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی انجام شده گفت: در درجه اول اکنون بی‌سابقه‌ترین سطوح فقر اندیشه‌ای را درباره فقر شاهد هستیم؛ متاسفانه مسئله فقر امنیتی شده و گفت‌وگو در فضای امنیتی امکان پذیر نیست.
وی با اشاره به نتایج بدست آمده از گزارش فقر در موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی در خصوص وضعیت نامطلوب فقر در روستاها و توجه به این نکته که جمعیت زیر خط فقر در روستاها بیش از جمعیت زیر خط فقر شهری است گفت: گفته می‌شود هر سیاست فقرزایی که در دستور کار قرار می‌گیرد با اینکه ممکن است ابتدا به ساکن و در ظاهر بر جامعه روستایی بی‌تاثیر باشد اما نتایج آن نشان می‌دهد که آسیب پذیری جامعه روستایی از این سیاست‌ها بیشتر است.

وی گفت: در 50 سال اخیر یک مطالعه نداریم که غیر از این را گفته باشد در سال 1383 بانک جهانی در مورد شوک قیمت بنزین مطالعه‌ای را انجام داد و کتابی با عنوان "اقتصاد ایران از نگاه بانک جهانی" نیز منتشر کرده در این کتاب، آنها اظهار شگفتی می‌کنند چرا که تصور اولیه شان این بوده که تورم زایی قیمت بنزین بر روی خانوارهای روستایی کمترین تاثیر را می‌تواند داشته باشد اما پس از انجام محاسبات به این نتیجه رسیده‌اند که زیان رفاهی خانوارهای روستایی از این بابت دو برابر خانواده‌های شهری است. البته این مسئله جدیدی نیست و تمام مطالعات قبلی هم بر این موضوع تاکید دارند اما موضوعات تکان‌دهنده در حال رخ دادن است که نظام پایش ما دچار فلج مغزی شده و شاید بدیهی‌ترین چیزها را نمی‌بیند.

مومنی ادامه داد: در 10 سال گذشته بیش از 5 بار شاهد سبقت شاخص cpi روستایی نسبت به شهری بوده‌ایم که در هر کجای دنیا این مسئله اگر رخ می‌داد آنها دچار نگرانی می‌شدند چراکه این شاخص بر پنج مورد دلالت دارد که اساس امنیت ملی را متزلزل می‌کند و توسعه را ناممکن می‌سازد.

25 درصد کل جمعیت کشور حاشیه نشین است

وی با بیان اینکه باب اندیشه ورزی مسئله محور و با کیفیت تا حد زیادی مسدود شده، اظهار کرد: کشور در ده زمینه آسیب پذیر شده که یکی از آنها، حاشیه نشینی است؛ در حال حاضر میزان جمعیت حاشیه نشین از 25 درصد کل جمعیت کشور در حال عبور است، این مساله، نشان دهنده آن است که در آن دوره، به اعتبار اینکه بر روی ارتقای بنیه تولید فناورانه در بخش کشاورزی کار بایسته‌ای انجام نشده بود و بخش اصلی اهتمام به خدمات عمرانی و زیرساختی فیزیکی اختصاص یافت، زمانی که اولین شوک از طریق سیاستگذاری‌های غلط وارد شد، به هیچ وجه آن خدمات در آن ابعاد بزرگی که ارائه شده بود، نگهدارنده جمعیت روستایی نبود و اکنون تعداد روستاهای خالی از سکنه ابعاد نگران‌کننده‌ای پیدا کرده است.
وی اظهار کرد: در موج اصلاحات ارضی می‌بینیم که فقط جمعیت نیروی فعال مهاجرت می‌کرده و پیوند و همدلی آنها با روستا از بین نمی‌رفته اما اکنون با پدیده تخلیه روستاها به طور کامل مواجه هستیم و به نظر می‌رسد بهتر است در سال تدوین برنامه هفتم توسعه اهتمام ویژه در بحث حمایت اجتماعی به ویژه در مناطق روستایی داشته باشیم و به این نکات کلیدی توجه کنیم.

دو برابر جمعیت زیر خط فقر در سه سال اخیر
مومنی گفت: نتایج پژوهش‌ها بویژه مطالعه موسسه عالی پژوهش نشان می‌دهد که در دوره سه ساله 96 تا 99، جمعیت زیر خط فقر بیش از دو برابر شده و این نیازمند گفتگوهای جدی است و باید بررسی شود که چه عواملی موجبات ایجاد این شوک را فراهم کرده است!؟
این استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه اکنون نیازمند گفتگوهای ملی هستیم، ادامه داد: متاسفانه در برخی سطوح حتی نگاه به مسائل اجتماعی و اقتصادی نگاهی امنیتی پیدا کرده و این موجب می‌شود واکنش‌ها خاموش بمانند و زمانی که اوضاع شکننده شد دیگر آن موقع، اعتراضات و واکنش‌ها قابل پیش بینی و قابل جمع کردن نخواهد بود.
وی اظهار کرد: این نحوه جهش جمعیت به زیر خط فقر در تاریخ بیش از صدساله کشور بی‌سابقه بوده و این امر نیازمند آن است که از ده‌ها زاویه به آن نگاه شود، سطح آگاهی عمومی و نظام آموزشی و تربیتی کشور باید به موضوعاتِ کم اهمیت، پشت کند و در مقابل به مسائل مبتلابه و حیاتی در جامعه بنگرد.

رفاه را نمی‌توان مستقل از تحولات فناورانه دید
مومنی با اشاره به نزدیک شدن به فصل بودجه نویسی در کشور گفت: رفاه را نمی‌توان مستقل از تحولات فناورانه دید چراکه جزء حیاتی‌ترین مسائل این است که اثار بنیه تولید ملی در مسائل سطح کلان دیده شود در حالی که اکنون به کلی نادیده گرفته می‌شود از طرفی فهم نظری از مسائل بسیار تعیین کننده است و در هدف گذاری برنامه های توسعه باید به آن توجه کرد.
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد گفت: تمام اهداف توسعه از سال 1327 تا برنامه ششم توسعه و اکنون در برنامه هفتم توسعه نیز تکرار می‌شود و این به معنی آن است که به فهم نظری دیررسیده‌ایم و حتی یکی از اهداف کلیدی برنامه توسعه تاکنون محقق نشده است.
وی ضمن تقدیر از تلاش‌های انجام شده در موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی اظهار داشت: امیدوارم همه ما در شرایط کنونی و حساس کشور، نگاهی غیرسیاست‌زده و ملی به مسائل داشته باشیم.
انتهای پیام/