نظام‌های جبـران خدمت و میـزان دریافتی نیروی انسـانی همواره از انگیزاننده­ترین ابزارهـای در دسـت مدیران بـرای تغییر رفتار ارائه‌کنندگان خدمـت بـوده اسـت. در حـوزه نظـام سلامت، مطالعات بسـیاری اثر روش‌های پرداخت و تغییر سـطح دریافتی را بـر رفتـار ارائه‌دهندگان خدمت و به‌تبع آن کیفیـت و هزینه خدمات موردبررسی قـرار داده‌اند.

به گزارش روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، نیـروی انسـانی نظام سلامت، به‌عنوان یکـی از ارکان ارائه خدمات عمومـی در دولت‌ها، از تنـوع بسـیار بالایـی از حیـث تحصیلات و تخصـص برخـوردار اسـت و ایـن امـر هماهنگـی در پرداخت‌های منصفانـه را، به‌طوری‌که رضایت نسـبی در میان آن‌ها برقرار شـود، دشـوار می‌سازد. به دنبـال اجـرای طـرح تحـول نظـام سلامت و تغییر در شیوه‌های پرداخـت بـه کارکنـان بهداشـتی و درمانـی، ازجملـه معرفـی کتاب ارزش‌های نسـبی خدمـات درمانـی و پرداخـت مبتنی بـر عملکرد کارکنـان غیرپزشـک، علیرغـم افزایـش پرداختـی به‌تمامی رسته‌های شـغلی، بـه دلیـل عـدم رعایـت تناسـب در پرداخت‌ها  (عمدتاً بیـن تخصص‌های خاصی از پزشـکی و مشـاغل پرسـتاری)  و احسـاس بی‌عدالتی در جبـران خدمـات و تبعیض در دسـتمزدها، نارضایتـی فراگیـری در کارکنـان بهداشـتی و درمانـی ایجـاد گردید کـه تبعـات بـارزی در جامعـه ایجاد نمـود. در ایـن میان، مدیـران و سیاست‌گذاران و کارشناسـان حوزه سلامت، هر یک به‌زعم خود، بـه دفـاع یـا انتقـاد از ایـن موضـوع پرداختـه و در مصاحبه‌های خود بـه آمار و اطلاعاتـی اسـتناد نمودنـد کـه گاهـی متضـاد و متناقـض می‌نمود.

سـازمان تأمیـن اجتماعـی نیز، به‌عنوان بزرگ‌ترین خریـدار و دومیـن تولیدکننده خدمـات درمانـی در کشـور، مصـون از این تبعـات و عواقـب نبوده اسـت. لذا به‌منظور بررسـی علمی و نظام‌مند مسـئله، مؤسسـه عالی پژوهـش تأمین اجتماعی تصمیـم به سـفارش تهیـه گزارش کارشناسـی با موضوع "بررسـی میـزان درآمد کادر پزشـکی به تفکیـک گروه‌های درمانی در کشـورهای منتخب دنیـا" نمود که بـا فراهـم آوری داده‌های مسـتند، بـه تصمیم‌گیرندگان حـوزه سلامت ازجمله بخـش درمان سـازمان تأمیـن اجتماعی کمـک نماید.

متن پیشروی ماحصل این بررسـی کارشناسـی در 43 کشـور دنیاست. در بررسی دریافتی پزشـکان متخصص و عمومی، کمترین اختلاف در کشورهای اسکاندیناوی )فنلانـد، ایسـلند و دانمـارک) مشـاهده می‌شود که هر دو گـروه دریافتـی تقریباً برابری دارند. همچنین نسـبت حقوق و دسـتمزد پزشـک عمومـی و متخصص به پرسـتار، در بیـن کشـورهای OECD حـدود 2 تا 3 برابر اسـت. در این کشـورها به علت سیستم‌های مالیاتـی پیش‌رونده و همچنین دیگر سیاست‌های ضد اختلاف طبقاتی، سـعی می‌شود تفاوت درآمدی بین کادر پزشـکی و همچنین دیگر اقشـار جامعـه تـا جای ممکن گسـترش نیابد و این امـر از ایجاد نارضایتـی در محیط کار و عواقـب بعـدی آن مانند مهاجـرت جلوگیری می‌کند.

بیشـترین دریافتی‌ها در این مطالعه مربوط به کشـورهای آمریکا، اسـترالیا، کانادا، اتریـش و آلمان اسـت کـه ازجمله کشـورهای مهاجرپذیر از کشـورهای درحال‌توسعه نظیر ایران، در حوزه علوم پزشـکی، هسـتند. درمجموع این گزارش مؤید آن اسـت کـه شـکاف درآمـدی بین پزشـکان متخصـص و عمومی، پرسـتاران و پیراپزشـکان، در اغلب کشـورها حدود 2 الی 3 برابر اسـت.