چهارمین پیش نشست همایش ایران ۱۴ با عنوان “بیمههای اجتماعی در آینده” شنبه ۴ اردیبهشتماه ۱۴۰۰، ساعت ۱۰ صبح به صورت مجازی برگزار گردید.
در این جلسه حسین مشیری مدیرکل بین الملل سازمان تامین اجتماعی و مجتبی قاسمی عضو هیئت علمی دانشگاه شهیدبهشتی به ارائه مباحث خود در این حوزه پرداختند. دبیرعلمی نشست نیز نرگس اکبرپور روشن معاون پژوهشی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی پرسش هایی در این زمینه مطرح کردند.
به گفته نرگس اکبرپور بیمه های اجتماعی ابزار کلیدی دولت های رفاه برای حمایت از مردم است. اهمیت بیمه های اجتماعی از این حیث می باشد که علاوه بر اینکه نقش مهمی در توسعه کشورها دارند، چتر حمایتی برای افراد تحت پوشش هستند. همچنین به عنوان محافظی در برابر ریسک های اقتصادی عمل می کنند. ایشان ادامه دادند که بیمه های اجتماعی نهادهای مالی مهمی هستند و در رشد اقتصادی از طریق گسترش سرمایه انسانی و توسعه اقتصادی کارکرد دارند و در مجموع از فقر افراد جلوگیری میکند. به گفته ایشان بیمه های اجتماعی در سطح فردی در توزیع درآمد و در سطح کلان به عنوان جذب کننده شوک عمل می کنند.
در ادامه حسین مشیری روند شکل گیری بیمه های اجتماعی را در ایران بررسی کردند. به گفته ایشان سیاست های تامین اجتماعی عمدتا پس از انقلاب مشروطه و با ورود اندیشه های سوسیالیستی از طریق کارگران ایرانی و با افزایش آگاهی کارگران از حقوق خود شکل گرفت. مشیری روند تاریخی شکل گیری بیمه های اجتماعی در ایران را بررسی کرد. سال ۱۲۸۷ با تصویب قانون وظایف در مجلس اولین جرقه های حمایت های اجتماعی در حیات سیاسی ایران زده شد و در نهایت در سال ۱۳۵۴ قانون تامین اجتماعی در ایران به تصویب رسید. ایشان با به تصویر کشیدن فضای اقتصادی تاریخی ایران در دوره های مختلف از تلاش های افرادی مانند علی اکبرخان داور و همچنین اعتصابات و مطالبات کارگران در پیدایش بیمه های تامین اجتماعی سخن گفت.
در ادامه مجتبی قاسمی با به بررسی چگونگی شکل گیری بیمه های اجتماعی در خلال جریان های کارگری و پاسخ به اعتراضات پرداخت و این پدیده را با نمونه های خارجی مقایسه کرد. قاسمی نقش افکار سوسیالیستی، سازمان های بین المللی و شکل گیری طبقه کارگر صنعتی را در پیدایش بیمه های اجتماعی موثر میداند. به گفته ایشان این سیاست ها توانست در دوران مصدق پیروزی کسب کند و اولین سیستم تامین اجتماعی برای کارگران در ۱ بهمن ۱۳۳۱ به تصویب رسید. ایشان ادامه دادند با شکل گیری سازمان تامین اجتماعی در اردیبهشت ۱۳۳۲ سنگ بنای قوانین تامین اجتماعی در ایران شکل میگیرد. در نتیجه این اتفاقات نسل اول سیاست های تامین اجتماعی در ایران به حساب می آیند که به دنبال دولت سازی شکل میگیرد.
مجتبی قاسمی نسل دوم سیاست های تامین اجتماعی در ایران را ملتسازی-شهروندسازی می نامد که طبقه کارگر صنعتی نسبتا مرفه در دولت پهلوی دوم نمایندگی میکند.